KPN stelt, bij monde van Consumentendirecteur Marco Visser, dat KPN Mobile in Nederland de ARPU moet zien te verhogen naar 40 euro om investeringen te kunnen terugverdienen. “We zijn als een trein waar steeds meer mensen opspringen, maar wij hebben moeite om die trein vooruit te krijgen. We moeten wekelijks miljoen spenderen om de capaciteit uit te breiden.” Een en ander kan gezien worden tegen de achtergrond dat KPN begin dit jaar te kennen gaf voor het gebruik van bepaalde apps apart te willen te tariferen. Met de vastlegging van netneutraliteit in de wet werd een streep door dit plan gehaald.
De uitlatingen zijn discutabel, om te beginnen om een heel fundamentele reden. Feitelijk klaagt KPN hier om de explosieve groei van het mobiele dataverkeer. Dat is de wereld op z’n kop. KPN moet alleen maar blij zijn dat de iPhone en apps deze markt hebben opengebroken. Zonder dit was er niet een totaal nieuwe markt, de markt voor mobiel breedband. Natuurlijk stelt de hoge groei zo z’n eisen: het netwerk moet worden aangepast en door het gebruik van communicatie-apps lopen de inkomsten uit spraak en SMS terug.
Laten we eens kijken wat dit nu feitelijk betekent.
Wat de investeringen betreft: KPN kan deze blijkbaar heel goed dragen. Het capexbudget is al jaren min of meer stabiel tussen de 1,6 en 1,9 miljard euro per jaar, waarvan ruim 1 miljard in Nederland (excl. Getronics). Voor de duidelijkheid: dat laatste komt overeen met 20 miljoen per week. En dat is dus business as usual. Voor 2011 is het capexbudget voor heel KPN kleiner dan 2 miljard euro en het komt vermoedelijk wederom uit op ongeveer 1,9 miljard. In 2010 was het 1,8 miljard, dus van een sprong in de netwerkinvesteringen is geen sprake.
Wel moet er een terugloop zijn van de inkomsten uit spraak en SMS. Maar bij Consumenten staat de ARPU op 24 euro, wat over langere termijn bekeken min of meer stabiel is. De omzet vertoont daarbij, door een verlies van abonnees, een licht dalende trend. Bij Business is de ARPU met 41 euro weliswaar veel hoger, maar stevig dalend (begin 2007 nog 66 euro), terwijl de omzet stabiel blijft doordat er klanten bijkomen. Een prijs-elastisch effect dus (tarief omlaag -> meer klanten). Al met al zijn de inkomsten uit mobiel dus, over langere tijd gemeten, slechts licht dalend en slaagt KPN er blijkbaar in te herbalanceren: van spraak/SMS naar data. De teruglopende ARPU bij Business moet vooral met de crisis in verband worden gebracht.
Verder kunnen we nog kijken naar de winstgevendheid van de Dutch Telco, maar ook daar is geen vuiltje aan de lucht. De EBITDA-marge staat, mede door strenge kostenbeheersing, op een internationaal gezien mooie 53,3 procent in Q3 van 2011. En over lange termijn gezien laat de marge een gestage stijging zien.
Concluderend kunnen we stellen dat KPN de zaken somberder voorstelt dan te rechtvaardigen is. Waar het klaagt over mobiel breedband, zou het moeten juichen. De omzet daalt licht, door een verlies van consumentenabonnees, er wordt keurig geherbalanceerd richting data, de winstgevendheid groeit en het capexbudget is stabiel. Allicht heeft de boodschap van KPN een politieke lading: de prijsverhogingen van afgelopen herfst moeten voor de politiek verdedigd worden. En dat terwijl er twee goede redenen zijn voor de (plotselinge) stijging van de tarieven, waarbij het overigens helemaal niet raar is dat Vodafone en T-Mobile marktleider KPN volgen:
- De teruglopende inkomsten uit spraak/SMS, een proces dat zich zeer plotseling en explosief voltrekt. KPN verwijst hier naar het snel veranderende consumentengedrag. Door Telecompaper is dit bevestigd, want wij registeren bijvoorbeeld een sterke groei in het aantal WhatsApp installaties.
- De wetgeving rond net neutraliteit. Waar de operators vast van plan waren zaken als mobiel VoIP en chatten apart te tariferen, werd deze route afgelopen zomer resoluut afgesneden door de politiek.
Tot overmaat van ramp is daar de recente NMa-inval bijgekomen. Het is volstrekt onduidelijk wat hieruit gaat komen. De kans op reputatieschade is hoe dan ook groot en dan helpt het niet als KPN de huidige gang van zaken op de Nederlandse mobiele markt dubieus voorstelt. Het is al net als met de het kopernetwerk, waarover aan beleggers een positief verhaal wordt verteld, terwijl de regelgever een negatieve versie krijgt. Hier is het wederom de belegger die het positieve verhaal krijgt, terwijl richting politiek en overheid een rookgordijn wordt opgehangen over de zich prima ontwikkelende resultaten.
Waar KPN Fixed van netneutraliteit geen probleem maakt en hartstochtelijk samenwerkt met Spotify om klanten te verleiden duurdere abonnementen te nemen, daar draagt KPN Mobiel een andere boodschap uit. Tariferen voor het gebruik van bijvoorbeeld Skype zou bij KPN Fixed geen enkele kans maken, terwijl KPN Mobile in wrok omziet naar de netneutraliteitswet. Echter, de markt dwingt een snelle omslag af en KPN blijkt in staat om, binnen de beperkingen van het bestaande capexbudget, de markt uitstekend te volgen.
