Een onderneming die zeggenschap over KPN of over de netwerken van KPN wil verkrijgen, moet voortaan eerst een verklaring van geen bezwaar krijgen van het ministerie van Economische zaken. Dit instrument moet de Nederlandse telecominfrastructuur beter beschermen
De verklaring van geen bezwaar is de essentie van een wetsvoorstel van minister Henk Kamp van EZ, die ook spreekt namens de minister van Veiligheid en Justitie. Beide ministers willen de als vitaal beschouwde netwerkstructuur van een operator zoals KPN beter beschermen tegen partijen die op oneigenlijke gronden zeggenschap in de telecomoperator willen verkrijgen.
Politieke discussie
Het wetsvoorstel volgt op een langdurige politieke discussie tijdens en na de in oktober 2013 afgeketste overname van KPN door het Mexicaanse conglomeraat América Móvil. In september 2013 liet Kamp al aan de Tweede Kamer weten dat de overheid directer betrokken wil zijn wanneer een buitenlandse onderneming KPN wil overnemen.
Het kabinet onderkende destijds dat een eventuele overname van KPN de vraag oproept wat dit betekent voor de borging van publieke belangen. Naast economische belangen betreft het publieke belangen als de continuïteit en de kwaliteit van vitale ICT-infrastructuur onder beheer van KPN, diensten die KPN aan de overheid levert en uiteindelijk de nationale veiligheid.
Oneigenlijke redenen voor overname KPN
Kamp gaat nu in een brief aan de Tweede Kamer uitgebreid in op oneigenlijke redenen om zeggenschap over een vitale telecomoperator zoals KPN te krijgen. Dat kan veiligheidsrisico’s en risico’s van geopolitieke aard tot gevolg hebben, zoals een buitenlandse overheid die via zeggenschap over de netwerkinfrastructuur van KPN druk op de Nederlandse overheid wil uitoefenen.
Ook vitale dienstverlening door KPN mag niet in gevaar worden gebracht. Het gaat onder meer over dienstverlening voor C2000 en diensten zoals de noodcommunicatievoorziening (NCV) en de communicatiedienstverlening aan Defensie, waaronder het Netherlands Armed Forces Integrated Network (NAFIN).
Vitale belang telecominfrastructuur
‘Door de grote afhankelijkheid van de huidige informatiemaatschappij van ICT heeft grootschalige uitval van telecommunicatienetwerken niet alleen gevolgen voor het functioneren van de telecommunicatiesector, maar ook voor andere (vitale) sectoren en de Nederlandse samenleving,’ schrijft Kamp. Daarom zijn telecommunicatievoorzieningen van vitaal belang zijn geworden.
Nederland heeft meerdere infrastructuren, maar in sommige gevallen is er niet of niet op korte termijn een alternatief voor infrastructuur of diensten van KPN. De huidige Telecommunicatiewet biedt onvoldoende mogelijkheden om een partij aan te pakken die dreigt met het stopzetten van vitale diensten of die de netwerken van KPN infiltreert om informatie te stelen. Zo zou een boete door de ACM weinig effect hebben bij een partij die bedrijfseconomische belangen secundair stelt.
Wetsvoorstel: verklaring van geen bezwaar
Het nog uit te werken wetsvoorstel van Kamp stelt dat EZ voortaan een partij kan aanwijzen waarvan EZ vindt dat die over vitale telecominfrastructuur beschikt (in dit geval KPN). EZ kan verder bepalen of een verklaring van geen bezwaar nodig is bij een overname. Zeggenschap van een bedrijf over KPN kan ook weggehaald worden door de verklaring van geen bezwaar in te trekken.Ook voor (door)verkoop van vitale infrastructuur kan EZ een verklaring van geen bezwaar verplicht stellen of intrekken, evenals voor benoemingen door een nieuwe eigenaar van leden van de raad van bestuur en de raad van commissarissen.
Het deels terugdraaien van de privatisering van KPN is als alternatief instrument overwogen, maar afgewezen. Datzelfde geldt voor het verkrijgen van een gouden aandeel - te duur en mogelijk niet in lijn met EU-regels, aldus de Kamerbrief. Kamp wil in het voorjaar van 2015, na overleg met instanties zoals de Europese Commissie, een definitief wetsvoorstel aanbieden aan de Tweede Kamer.
