Het Ministerie van Economische Zaken komt begin 2017 met een alternatief wetsvoorstel om ongewenste zeggenschap in vitale infrastructuren zoals de telecomsector tegen te gaan. Ook zal EZ begin volgend jaar aan de Tweede Kamer de conclusies presenteren van een analyse van de risico’s van (buitenlandse) overnames in de telecomsector voor de nationale veiligheid. Dat heeft minister Kamp van EZ laten weten in een brief aan de Tweede Kamer.
Kamp reageert met de brief op een informatieverzoek tijdens het Algemeen Overleg Telecommunicatie van 24 mei. ‘Ik heb in dit overleg aangegeven dat ik met betrokkenen in gesprek ben over een voorstel en eventuele alternatieven,’ zo laat Kamp weten. Al in 2013 – na de mislukte overname van telecomincumbent KPN door het Mexicaanse conglomeraat América Móvil – schreef Kamp een brief over de risico’s voor de nationale veiligheid bij een overname van een belangrijke Nederlandse telecommunicatie-aanbieder door een buitenlandse partij.
Mede namens de minister van Veiligheid en Justitie stelde Kamp destijds dat deze risico’s vooral golden als de buitenlandse partij in kwestie mogelijk geopolitieke of ideologische motieven voor de overname had. Nederland heeft volgens de minister een telecomsector van wereldniveau. De digitale infrastructuur is daarnaast van toenemend maatschappelijk en economisch belang. Dit maakt de betrouwbaarheid, veiligheid en toegankelijkheid van het telecommunicatienetwerk essentieel en het bezit ervan door een buitenlandse partij - buitenlandse staatsbedrijven of voor partijen die aan buitenlandse overheden of aan politiek-ideologische organisaties verbonden zijn - potentieel risicovol.
Om deze risico’s te beperken, is het bovengenoemde wetsvoorstel toegezegd. Daarbij was het uitgangspunt dat de minister van Economische Zaken rechtspersonen die beschikken over vitale telecommunicatie-infrastructuur aan kan wijzen. Wanneer een aanbieder is aangewezen, zou een regime gelden waarbij het verkrijgen van overwegende zeggenschap en het benoemen van bestuurders en commissarissen in de aangewezen telecomspeler afhankelijk wordt gemaakt van een verklaring van geen bezwaar van de minister van Economische Zaken.
Vraagstuk breder dan KPN
Destijds was de veronderstelling dat deze wet met name zou gelden voor KPN. Bij de uitwerking van het wetsvoorstel is echter gebleken dat het vraagstuk breder is dan alleen KPN. Ook andere grote telecomspelers in Nederland (zoals Ziggo na de overname door UPC of straks de combinatie Ziggo-Vodafone) beschikken over infrastructuur en diensten waarvan misbruik of uitval tot een bedreiging van het publieke belang zou kunnen leiden. Dit heeft onder meer te maken met de toegenomen betekenis van telecommunicatie in de maatschappij.
Verder vreest het kabinet dat het wetsvoorstel niet proportioneel genoeg is en grote administratieve lasten met zich meebrengt – ook op momenten dat er geen dreiging uitgaat van een overname of benoeming. Dit is met name het geval bij de benoeming van bestuurders en commissarissen.’ Ook het vestigingsklimaat en het gelijke Europese speelveld zijn punten van aandacht. Zo is het de (internationale) concurrentie die er mede voor zorgt dat Nederland beschikt over eersteklas telecommunicatievoorzieningen.’ Een derde reden voor het uitstel is dat er ook analyses moeten plaatsvinden om de risico’s van buitenlandse overnames te bepalen voor andere vitale infrastructuren. Diverse ministeries zijn hier nu mee bezig en ook dit moet meewegen in een alternatief wetsvoorstel.
Het gezochte instrument moet volgens Kamp enerzijds de nationale veiligheid afdoende borgen en anderzijds investeringen op bedrijfseconomische gronden niet afschrikken. Dit is de reden om de eerder ingezette koers opnieuw te bezien. ‘Voor een juiste afbakening van de met het wetsvoorstel te beschermen belangen en ter bepaling van bedrijven die onder het wetsvoorstel dienen te vallen, vind ik het raadzaam om de uitkomsten van de ex ante analyse te betrekken bij de totstandkoming van het wetsvoorstel.’
