De wereld van de mobiele operators staat op zijn kop, is de teneur op het Telecompaper congres Connected 2013 in Laren. De traditionele inkomstenbronnen als spraak en messaging verdwijnen. Er komen nieuwe spelers – buitenstaanders als Apple en Facebook benaderen de consument rechtstreeks. Dat betekent dat de operators op zoek moeten naar nieuwe modellen.
Telecompaper directeur Ed Achterberg schetste de trend in omzet de laatste jaren. De omzet uit vaste diensten groeit nog licht. De omzet uit mobiele diensten daalt juist gestaag. Werd de omzet nog enigszins gecompenseerd door de groei van het aantal (data) aansluitingen, de ARPU, de gemiddelde omzet per gebruiker, is nog maar 68 procent van wat het enkele jaren geleden was.
De operators merken ook dat de omzet buiten de bundel steeds kleiner wordt. De omzet verschuift dus naar het maandbedrag, naar het aanbieden van de verbinding. Achterberg: “Spraak wordt net iets als de sambal bij de Chinees, je krijgt het erbij.”
Mobiel internet neemt de overhand en dat potentieel is er ook. Achterberg laat een aantal metingen zien van de downloadsnelheden die gehaald kunnen worden met LTE, waar KPN de eerste mee is. Een daadwerkelijke snelheid van maximaal 50 Mbps levert echt een andere gebruikerservaring op dan 3G. In de pauze blijkt een tablet op 4G in staat om 1080p YouTube vloeiend weer te geven.
De vier operators (KPN, Vodafone en T-Mobile en Tele2) rollen LTE uit, aangevuld met WiFi. Alles wordt IP, de verschillende standaarden van 2G en 3G gaan op in 4G. Mogelijk is er ook een rol voor TD-LTE, of als concurrent van vaste diensten. Mogelijk komt Ziggo (en UPC?) er als vijfde operator bij.
Bart Oskam, managing director bij Eurofiber, vertelt dat ook de onderliggende netwerken voor een fundamentele verandering staan. Eurofiber exploiteert een landelijk glasvezelnetwerk, met telco’s als klant. Ook de nutsbedrijven nemen steeds meer capaciteit in. Er zijn drie, elkaar versterkende trends, vertelt hij.
De eerste is Big Data, de ontzagwekkende explosie van de hoeveelheid data in de wereld. De tweede trend is wat hij omschrijft als “Cloud 2.0”: niet alleen opslag, maar ook de intelligentie om met die gegevens om te gaan, zoals Hadoop.
In zekere zin zijn dat bestaande trends. Oskam signaleert een derde trend: de komst van SDN, Software Defined Networks. Netwerkapparatuur van vendors als Cisco of Juniper heeft een eigen besturingssysteem. Hij voorziet dat de netwerken en de software ontkoppeld worden en dat er op open standaarden gebaseerde netwerken komen die alles verbinden wat een IP-adres heeft.
Dat leidt tot een ‘smart pipe’ met een sterk vereenvoudigde structuur. Het OSI-model met zeven lagen maakt plaats voor een model met drie lagen, namelijk gegevens, management en applicaties.
Marcel van de Pol, consultant bij Atos, stelt ook vast dat de dienstenmarkt verandert. OTT-spelers nemen een deel van de eindgebruikersdiensten over en blijken ook steeds beter in staat om die diensten rechtstreeks te leveren aan de consument, onafhankelijk van de operator.
Er zijn meerdere verdienmodellen mogelijk, zowel voor bedrijven die de hele keten willen bedienen als voor niche-spelers. Steekwoorden daarin zijn innovatieve business modellen, Big Data, consumentenvertrouwen/-acceptatie en wendbaarheid.
Hij breekt een lans voor het opsplitsen van bedrijven in een (consumenten)merk en een ‘pijp’, een netwerk dus. Als consultant merkt hij wel op dat ‘Brand’ en ‘Pipe twee verschillende culturen zijn, die elkaar niet altijd begrijpen.
Blijft er voor operators dan alleen een rol over als leverancier van connectiviteit? Dat is een discussie waarop in de zaal geen antwoord gevonden werd. Enerzijds wordt er al ‘ja’ gezegd. De mobiele operators hebben hun inkomsten al voor een deel verschoven van minuten of sms naar een vast bedrag voor de aansluiting. Achterberg citeerde een Vodafone directeur die zegt niet meer wakker te liggen van Skype of WhatsApp.
Anderzijds zitten er genoeg onzekerheden in de scenario’s. Eurofiber-directeur Oskam kreeg uit het publiek de vraag hoe het zit met SDN. Eurofiber heeft die keuze echter nog niet gemaakt.
