De governance van het Commissariaat voor de Media moet worden geactualiseerd en deels herijkt. Dat blijkt uit een verkenning naar de governance van het Commissariaat.
Op korte termijn moet onder meer de te zware top van de instantie worden aangepast om de CvdM toekomstbestendiger te maken, aldus verantwoordelijk media-minister Arie Slob. Het bestuur kwam vorig jaar negatief in het nieuws. Zo zou de organisatie stuurloos zijn.
De verkenning betrof twee zaken:
- De wijze waarop het Commissariaat uitvoering geeft aan zijn toezichtstaken;
- De inrichting van de governance en interne organisatie die een adequate uitvoering van deze taken faciliteert en stimuleert.
Te beperkt gericht op nieuwe ontwikkelingen
Uit onderzoek van ABDTOPConsult blijkt dat dat het Commissariaat zich in de uitvoering van zijn toezichtstaken in te beperkte mate richt op nieuwe ontwikkelingen in het mediaveld, met name die waarvoor nog geen regelgeving is. Dit wordt echter wel verwacht. Hierdoor ligt gezagsverlies van de toezichthouder op de loer. Relevant in dit verband is volgens Slob dat de in 2018 aangenomen Europese Richtlijn voor Audiovisuele Mediadiensten - die op 19 september 2020 moet zijn geïmplementeerd - hiertoe meer handvatten zal bieden.
Om de gewenste grotere bemoeienis van het CvdM op een adequate wijze op te pakken, is een goede taak- en omgevingsanalyse nodig. Op basis hiervan kan worden vastgesteld of een herijking van de taken nodig is en in hoeverre dit vraagt om organisatorische aanpassingen. Het Commissariaat heeft deze actie opgepakt, zo schrijft Slob in de Kamerbrief, en is momenteel bezig met een traject om in afstemming met alle relevante stakeholders te komen tot een lange termijn toezichtstrategie (2020 – 2025).
Een omgevingsanalyse zal daar onderdeel van uitmaken. De resultaten hiervan zal Slob gebruiken om vast te kunnen stellen of de huidige taken volstaan of dat een herijking nodig is en welke middelen of maatregelen nodig zijn om deze taken adequaat uit te voeren. Slob verwacht de Tweede Kamer hierover kort na het zomerreces te kunnen informeren.
Te zware topstructuur
Wat betreft de inrichting van governance en interne organisatie stelt ABDTOPConsult dat, gelet op het relatief beperkte aantal medewerkers, er een te zware topstructuur is: met een college, een algemeen directeur en een management team.
Wanneer de inhoudelijke besluitvorming bij het besturend orgaan ligt, zijn aspecten als transparantie, goede communicatie en een sterke verbinding met de organisatie van essentieel belang. Het college is echter te veel op afstand van de rest van de organisatie komen te staan. Dit heeft ertoe geleid dat een duidelijke aansturing en prioritering ontbreekt.
Daarnaast ligt er nog een belangrijke opgave voor het Commissariaat om de bedrijfsvoering op voldoende niveau te brengen, zoals eerder in het verslag van de zbo-evaluatie is vastgesteld. Daar wordt door het Commissariaat in afstemming met het ministerie hard aan gewerkt.
Route naar toekomstbestendige CvdM
ABDTOPConsult pleit voor een korte en een (middel-)lange termijn strategie om te komen tot een toekomstbestendige toezichthouder op de media.
Voor de korte termijn is het belangrijk om de governance zo in te richten dat de organisatie in staat wordt gesteld om het huis op orde te krijgen (transitiefase). Dit betreft de bedrijfsvoering en het realiseren van goede communicatie en een sterke inhoudelijke verbinding tussen het college en de werkorganisatie. Hiermee kan ook het risico op een verder personeelsverloop - tot voor kort zeer hoog - worden verkleind.
Van daar uit kan vervolgens voor de (middel-)lange termijn worden beoordeeld of een verdergaande aanpassing in de governance nodig is. Daarbij kan gedacht worden aan herpositionering van het mediatoezicht.
Nog dit jaar nieuwe governance-structuur
Slob stelt de voorstellen van ABDTOPConsult te zullen volgen. De aangepaste governancestructuur moet bij voorkeur per 1 oktober 2020 van kracht wordt, zodat de nieuwe collegeleden die dan aantreden, conform deze structuur van start kunnen gaan.
De aanpassingen gaan als volgt:
- Het Commissariaat wordt aangestuurd door de collegevoorzitter die tevens eindverantwoordelijk is voor de aansturing van de organisatie, op basis van een aanstelling van minimaal 32 uur per week.
- Daarnaast worden twee nieuwe commissarissen aangetrokken op basis van relevante expertise met een parttime aanstelling van 25 procent. Deze commissarissen zijn samen met de voorzitter belast met de besluitvorming met betrekking tot het primaire proces.
- De topzware structuur wordt verder ontlast doordat de functie van algemeen directeur komt te vervallen en niet langer wordt gewerkt met een MT als tussenlaag tussen het college en de verschillende afdelingen binnen de organisatie.
