In deze TP:Talks spreekt Telecompaper met Marjolein van Tilburg, mede-oprichter van het Nederlandse bedrijf ChatLicense, dat een digitale training biedt aan kinderen die hun eerste smartphone ontvangen. De app leert hen spelenderwijs hoe ze veilig en verantwoord omgaan met hun toestel en sociale media. Ouders krijgen parallel inzicht in instellingen, risico’s en handvatten voor gesprekken over digitaal gedrag.
Van Tilburg, voormalig jurist en moeder, zag vanuit eigen ervaring hoe jongeren al op jonge leeftijd intensief sociale media zoals TikTok en Snapchat gebruiken, vaak zonder dat ouders zich bewust zijn van de risico’s of wettelijke leeftijdsgrenzen. "Het is vreemd dat we op het werk een verplichte cyber security training hebben," stelt ze, "maar kinderen geven we zonder uitleg een krachtig digitaal apparaat." Inmiddels is de applicatie meer dan 15.000 keer gebruikt, ook in België. De belangstelling groeit vanuit andere Europese landen
Educatie als alternatief voor controle
ChatLicense ontwikkelt sinds 2022 een educatieve oplossing die kinderen voorbereidt op hun eerste smartphone. De app speelt bewust in op de fase vóórdat problematisch gedrag ontstaat. Het doel is digitale weerbaarheid bevorderen door educatie, in plaats van achteraf ingrijpen. De kern van het platform ligt in educatie. In de app volgen kinderen interactieve modules met video’s, quizzen en scenario’s die realistische situaties nabootsen, zoals het verspreiden van een groepsfoto. Ouders doorlopen een aparte oudermodule met instructies over toestelinstellingen en gespreksvoering. De app fungeert daarmee als een soort rijbewijs voor smartphonegebruik.
Volgens Van Tilburg is het belangrijk dat het kind eerst het programma afrondt voordat het toegang krijgt tot apps als WhatsApp, TikTok, Snapchat of Roblox. Dat zorgt voor een natuurlijk moment van uitleg en wederzijds begrip.
Samenwerking met telecom en maatschappelijke partners
ChatLicense kiest voor een B2B-model en werkt samen met telecomaanbieders zoals KPN, Odido en Telenet. Bij sommige abonnementen is de app inbegrepen. Van Tilburg benadrukt het belang van de rol van operators: "Als je een product aanbiedt dat veel door minderjarigen wordt gebruikt, hoort daar ook begeleiding bij." Telecombedrijven waarderen de maatschappelijke insteek, die aansluit bij doelstellingen op het gebied van digitale veiligheid.
Internationaal is er ook erkenning. In 2024 won ChatLicense de Digital Wellbeing Challenge in Silicon Valley, een initiatief van de makers van de documentaire The Social Dilemma. Het bedrijf versloeg meer dan 500 internationale inzendingen en ontving een hoofdprijs van USD 250.000 (ongeveer EUR 230.000). De prijs leverde internationale zichtbaarheid en toegang tot netwerken van onderzoekers en beleidsmakers op.
Gegevens voor beleid en onderzoek
De app verzamelt geanonimiseerde en AVG-conforme data over hoe kinderen digitale media beleven. Deze data worden gedeeld met universiteiten en maatschappelijke organisaties. Daarmee biedt ChatLicense niet alleen een educatieve tool, maar ook input voor beleid en wetenschappelijk onderzoek. "We bieden een thermometer voor het digitale welzijn van een generatie," aldus Van Tilburg.
De Nederlandse overheid bevestigde recent de richtlijn dat dertien jaar de ondergrens blijft voor sociale media. ChatLicense sluit daarbij aan door ouders concrete middelen te geven om met hun kinderen het gesprek aan te gaan. "Het gesprek openhouden is cruciaal," zegt Van Tilburg, "want als ouder heb je niet automatisch inzicht in de digitale belevingswereld van een twaalfjarige."
Focus op positieve cultuur en bredere ondersteuning
De app wil bijdragen aan een positieve digitale cultuur. Van Tilburg: "We kiezen voor een aanpak waarin we kinderen leren om met empathie en bewustzijn online te zijn. Happy cyber vibes, noemen we dat." Tegelijkertijd werkt ChatLicense samen met organisaties als Rutgers en Off Limits om ook zwaardere thema’s, zoals online grensoverschrijdend gedrag, bespreekbaar te maken.
Scholen worden gezien als communicatiemiddel, maar de verantwoordelijkheid voor opvoeding ligt bij ouders. Via gemeenten en publiekscampagnes wordt de app onder de aandacht gebracht. Integratie in het onderwijs is nu nog beperkt, maar ChatLicense verwacht dat digitale weerbaarheid op termijn structureel onderdeel wordt van het lesprogramma.
De ambities reiken verder dan Nederland en België. Frankrijk staat als volgende op de planning. Het team blijft investeren in doorontwikkeling en personalisering, zodat ChatLicense kan meegroeien met volgende generaties gebruikers.
Luister onze podcast via je favoriete podcast app. Of klik hieronder voor Spotify of Apple Podcasts.
