Het Agentschap Telecom heeft bekendgemaakt dat de langverwachte veiling van 2.6 GHz-spectrum op 20 april van start gaat met negen deelnemers. De komende weken zal druk gespeculeerd worden over wie gaat bieden, of er allianties gevormd zullen worden, wie de aanleg mag gaan doen, of er LTE danwel WiMax gebruikt zal worden, wat de opbrengst zal zijn en of er echt een serieuze nieuwe toetreder op de Nederlandse mobiele markt komt.
Kijken we eerst naar de 2.6 GHz-veiling in Zweden, in het voorjaar van 2008. Winnaars waren destijds 3 Group, Intel, Tele2, Telenor en TeliaSonera. De totale opbrengst, na zestien dagen van bieden, was 2,1 miljard Zweedse kroon (bij de huidige wisselkoersen ruim 200 miljoen euro). Dat geeft in ieder geval wat richting aan wat we mogen verwachten. Zoveel als in de UMTS-dagen zal de opbrengst niet worden, nu de markt met grotere nuchterheid naar groeicijfers kijkt. Jammer evenwel voor de overheid, die worstelt met tekorten. De financiële discipline lijkt nu ook groter dan bij de UMTS-veilingen. Bovendien is de financiële discipline groter en blijkt het 3G-netwerk (HSPA) al zo veel te kunnen, dat de noodzaak van een nieuw netwerk beperkt is.
Deelnemers in Nederland zijn allicht de bestaande mobiele operators, KPN, T-Mobile en Vodafone. Er zijn negen deelnemers en de veiling is zo ingericht dat er na afloop minimaal drie partijen zijn die als nieuwe aanbieder worden gekenmerkt. Dat wil dus zeggen: drie nieuwe mobiele internetaanbieders die de strijd aangaan met bovengenoemde drie.
Op deze opzet is veel kritiek geweest. De bestaande partijen vinden dat ze te weinig spectrum kunnen bemachtigen, terwijl ze deze wel nodig hebben om de groeiende marktvraag te kunnen beantwoorden. Er gaan zich capaciteitsproblemen voordoen, menen ze. Ook kwam er kritiek vanuit pers en overheid die menen dat nieuwkomers geen reële kans maken zich om in deze reeds verdeelde markt te kunnen manifesteren. Toch heeft de overheid voor deze constructie gekozen om innovatie te bevorderen (zie De 2,6 GHz-veilingopzet moet mobiele innovatie bevorderen). Ter vergelijking: in Duitsland is er besloten om geen aparte ruimte voor nieuwkomers te reserveren, waardoor op 12 april alleen de gevestigde orde deelneemt: E-Plus, O2, T-Mobile en Vodafone. Twee geïnteresseerde partijen zijn daar om niet naar buiten gebrachte redenen afgehaakt.
Het Agentschap geeft geen commentaar over wie in Nederland de negen gegadigden zijn. Toch valt er het een ander te bedenken. KPN, Vodafone en T-Mobile mogen wel deelnemen, maar komen dus alleen in aanmerking voor een beperkt deel. Andere potentiële deelnemers:
- Tele2 Nederland is binnen Tele2 Groep de grootste activiteit die niet over een eigen mobiel netwerk beschikt. Het bedrijf heeft er dan ook geen geheim van gemaakt te willen bieden.
- UPC. Over het algemeen zijn de UPC-zusterbedrijven in Europa niet actief op de mobiele markt, en in Nederland heeft UPC zijn MVNO vorig jaar gestaakt. Het Belgische Telenet echter, eveneens een Liberty Global deelname, liet kort geleden weten LTE te gaan testen. Ook heeft UPC Nederland in het verleden wel eens aangegeven dat het mee wil dingen.
- Voor Ziggo geldt dat het niet wil bevestigen, noch wil ontkennen dat het geinteresseerd is, maar er wordt algemeen verwacht dat de kabelaanbieder het zal deelnemen. Een complicerende factor is dat Ziggo en UPC niet afzonderlijk een landelijk dekkend netwerk zullen willen bouwen. Mocht er een samenwerking naar Amerikaans voorbeeld komen, waar een aantal kabelbedrijven met Sprint-dochter Clearwire samen WiMax aanbieden, dan zou dat niet alleen een samenwerking van Ziggo en UPC inhouden, maar ook met kleinere kabelbedrijven zoals CAIW en Delta Kabel.
- Intel is, net als in Zweden, actief in een WiMax-operator, Worldmax. Dit laatste bedrijf heeft ook nooit een geheim gemaakt van zijn interesse. Worldmax zou zich ook eventueel kunnen voegen bij bovenstaand kabelpact.
- Een tweede WiMax-speler op de Nederlandse markt is Callmax. Als enige heeft dit bedrijf officieel bevestigd dat het zich heeft ingeschreven voor de veiling.
Hiermee zijn er acht partijen genoemd waarvan het waarschijnlijk is dat ze deelnemen. Over de negende partij valt slechts te speculeren. Wellicht Scarlet, dat het financieel sterke Belgacom achter zich weet? Of Alice, dat zowel Telecom Italia als (indirect) Telefonica als moederbedrijf kent? Nu staat BBned, waar Alice direct onder valt, weliswaar te koop, maar de volgende schakel, Telecom Italia, staat mede onder controle van Telefonica. Telefonica wil naar verluid zijn invloed op Telecom Italia vergroten, en dringt er bij de Italianen wellicht op aan de laatste strohalm op de Nederlandse markt toch maar niet van de hand te doen. Telefonica is immers als geen ander van zins een wereldimperium op te bouwen. Ten slotte kan de deelname van een financiële partij niet uitgesloten worden. Een investeringsmaatschappij al dan niet in samenwerking met een buitenlandse operator.
Het werd ondertussen wel tijd voor de veiling. Van uitstel komt in dit geval geen afstel, dat is in ieder geval winst met betrekking tot de 2,6 GHz-veiling. En waar er winnaars zijn, moeten ook verliezers zijn. Door het uitstel heeft in ieder geval het bedrijf Smile Telecom niet meer kunnen deelnemen. Dit bedrijf maakte eind 2008 bekend door middel van WiMax-technologie in Nederland mobiele internetdiensten te willen gaan aanbieden. Toen leek het er nog op dat de veiling halverwege 2009 zou plaatsvinden. In april 2009 werd Smile Telecom echter failliet verklaard.
Ook is het nog zeer de vraag hoe (en wellicht zelfs óf) Worldmax en Callmax de veiling ingaan. De WiMax-technologie lijkt de grootste verliezer van het uitstel te worden. Illustratief daarvoor is dat de veiling aanvankelijk in de wandelgangen nog de WiMax-veiling werd genoemd, maar die term wordt niet meer gebruikt. In het nabije verleden heeft een aantal grote leveranciers van WiMax-apparatuur aangekondigd niet meer in deze technologie te willen investeren, maar zich te richten op LTE (zie Alcatel-Lucent kan Worldmax-opdracht vergeten en Cisco drops WiMax base station business).
