Lang niet alle aanbieders van communicatiediensten vernietigen tijdig NAW- en andere gegevens die zij van hun klanten moeten bewaren in het kader van de dataretentieregels. Ook voldoen niet alle aanbieders aan de wettelijke vereisten om verkeersgegevens voor bedrijfsdoeleinden (zoals facturering en marketing) te mogen gebruiken.
Dat blijkt uit het rapport ‘Meting dataretentie 2013', dat door de ministeries van Economische zaken en veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer is aangeboden. De meting is uitgevoerd door Agentschap Telecom, toezichthouder voor dataretentie, en betreft de naleving van de Wet bewaarplicht telecommunicatiegegevens.
De ‘Meting dataretentie 2013’ (in 2012 werd een eerste meting uitgevoerd) betrof twee aspecten uit de Telecommunicatiewet:
- Het bewaren van NAW-gegevens en verkeers- en locatiegegevens in het kader van de bewaarplicht.
- De naleving van de bepalingen voor het gebruik van NAW- en verkeers- en locatiegegevens voor bedrijfsdoeleinden.
Doel van de meting was om inzicht te krijgen in de mate van naleving door 525 kleine en middelgrote aanbieders van communicatiediensten. De zes grote aanbieders - KPN, Vodafone, T-Mobile, Tele-2, Ziggo en UPC - zijn niet bij de studie betrokken. Agentschap Telecom controleert deze aanbieders periodiek en op individuele basis.
Het inspectieonderzoek van Agentschap Telecom onder de kleinere aanbieders betreft bijna 10 procent van alle Nederlandse telefoon- en internetklanten. Het aantal informatieverzoeken bij de in het rapport meegenomen aanbieders ligt op zo'n twee procent van het totaal aantal verzoeken.
Bij het toezicht op de onderzochte aanbieders legt AT in de komende toezichtperiode prioriteit bij:
- De vernietiging van de NAW- en verkeers- en locatiegegevens. 73 van de 525 bedrijven voldeden niet of niet volledig voldoet aan het tijdig vernietigen van deze gegevens. Sommige telecomaanbieders stelden overigens gegevens langer te moeten bewaren voor bedrijfsdoeleinden, zoals bijvoorbeeld in het geval er met een klant discussie is over de factuur en mate van gebruik van telecomdiensten.
- Naleving van de privacyvereisten. Een kwart van de onderzochte 525 aanbieders gebruikt verkeersgegevens voor bedrijfsdoeleinden. Dat mag alleen als de aanbieders voldoen aan de wettelijke privacyvereisten uit de Telecomwet. 48 Bedrijven voldeden hier niet of niet volledig aan. Ten opzichte van de eerdere meting is de naleving daarmee ongeveer op hetzelfde niveau gebleven. AT mag boetes opleggen tot 450.000 euro voor overtredingen in de komende toezichtsperiode.
Het Europees Hof van Justitie heeft op 8 april de EU-richtlijn over dataretentie vernietigd. De bewaarplicht maakt een te grote inbreuk op de privacy en daarmee op de fundamentele rechten van Europese burgers, oordeelde het Hof in zaken die vanuit Ierland en Oostenrijk waren aangebracht. Het Hof is zo ver gegaan om de richtlijn met terugwerkende kracht te vernietigen.
In Nederland is deze richtlijn geïmplementeerd in artikel 13.2a van de Telecommunicatiewet. Dat wetsartikel blijft vooralsnog gewoon van kracht. Bovendien is het gelinkt aan het wetboek van strafvordering: bedrijven of bestuurders die niet meewerken, riskeren vervolging door het Openbaar Ministerie.
De uitkomsten van het rapport ‘Meting dataretentie 2013’ en de ervaringen van de toezichthouder in dit traject zullen betrokken worden bij de beleidsreactie op de evaluatie van de Wet bewaarplicht, zo schrijven de ministers van EZ en V&J.
