Als we ervan uitgaan dat het America Movil vooral te doen is om E-Plus en als we tevens aannemen dat E-Plus hoe dan ook in handen valt van America Movil, dan blijft er een boeiende vraag over: wat gebeurt er met het Nederlandse vaste netwerk?
America Movil laat weten dat het een lange-termijninvesteerder in KPN wil zijn. Voormalig staatssecretaris Willem Vermeend vindt dat KPN staat voor essentiële infrastructuur die niet in buitenlandse handen mag vallen. Wim Dik, voormalig CEO van KPN, liet in Nieuwsuur weten in beginsel geen probleem te hebben met America Movil als eigenaar. En de huidige minister van Economische Zaken, Henk Kamp, "houdt de situatie goed in de gaten" en lijkt te willen vertrouwen op de markt en de regelgeving.
Beperkingen op buitenlands eigendom van telecominfrastructuur kennen we van bijvoorbeeld India en Canada, waar de regels juist aan het versoepelen zijn. In Canada is dat reden voor zorgen over de mogelijke entree van Verizon op de markt. In Frankrijk en Duitsland hebben de overheden nog grote belangen in Orange (27%) resp. Deutsche Telekom (32%), waardoor een eventuele overname altijd afhankelijk is van een akkoord van de politiek..
Je kunt je vraagtekens zetten bij dit soort overheidsbemoeienis. KPN is geprivatiseerd en naar de beurs gebracht, dus iedereen kan de aandelen kopen. Op grond waarvan zou achteraf bepaald moeten worden dat Mexicanen hiervan uitgesloten moeten worden? Daar komt nog bij dat ervan uitgegaan moet worden dat America Movil een professioneel geleid telecombedrijf is. Dat betekent een focus op waardecreatie, iets wat voor ieder willekeurig bedrijf (of instelling) een gezond streven is. Misschien bestaan er zorgen over ontwikkelingen zoals die bijvoorbeeld bij de Deense PTT (TDC) zich hebben voorgedaan, en uitgebreid gedocumenteerd zijn. Met een ongezonde focus op de korte termijn is die onderneming door investeerders geplunderd.
Kandidaten
Terug naar onze oorspronkelijke vraag: wat gaat er met het Nederlandse vaste netwerk gebeuren? Ofwel: wie is het meest geschikt als aandeelhouder van deze asset? Losweken van de rest van KPN zal overigens niet eenvoudig zijn, want het gaat niet alleen om KPN Consumer Residential en KPN Business (exclusief de mobiele activiteiten), maar ook om delen van KPN NetCo en KPN IT Solutions. Laten we het vaste netwerk KPN Fixed noemen, dan zien we een paar kandidaten, afgezien van America Movil zelf.
- De Nederlandse staat. Mocht men zich dan toch zorgen maken, dan kan de regering KPN Fixed kopen. De kans hierop lijkt klein. Er is geen geld en de vraag is wie de onderneming dan zou moeten leiden.
- CIF. De visie van het Communication Infrastructure Fund is passieve infrastructuur te combineren en als nutsbedrijf in eigendom te brengen van de Nederlandse pensioenfondsen. Ook dit lijkt onwaarschijnlijk, want CIF zou de concurrentie aangaan met de kabel, iets wat het juist uit de weg gaat door kabelbedrijven over te nemen.
- Beursgang. America Movil kan besluiten tot een beursgang, mocht het zich willen concentreren op mobiel. Net als BT zou dan ook KPN een pure vaste operator zijn, zij het dat BT kort geleden wat spectrum gekocht heeft (gepaard en ongepaard, in de 2600-band) en op de zakelijke markt mobiel wederverkoopt. KPN Fixed zou deze strategie kunnen volgen.
- Vodafone. Van alle challengers op de Nederlandse markt maakt Vodafone de meeste kans, zeker nu het Kabel Deutschland overneemt.
Conclusies
Kortom, het is nog even spannend wie de strijd om E-Plus wint, Carlos Slim of Eelco Blok. Maar vervolgens wordt de vraag opgeworpen: wat gebeurt er met het Nederlandse vaste net? De kans is het grootst dat America Movil eigenaar wordt en blijft, met op termijn eventueel een IPO. Wie zich zorgen maakt om het vaste netwerk van KPN, bedoelt waarschijnlijk niet alleen de continuïteit van de dienstverlening, maar ook de openheid van het netwerk (via regulering) en vooral: zijn de investeringen in verglazing (FTTH) gewaarborgd? We hebben al eerder geconstateerd dat de verdere aanleg van glasvezel in gevaar kan komen als KPN enerzijds en de kabel anderzijds de mogelijkheid van een status quo ruiken, waarin de investeringen geminimaliseerd worden om de dividenduitkeringen te maximaliseren. KPN lijkt gecommitteerd aan FTTH, maar van America Movil moet dat nog blijken.
CIF kan overigens niet worden afgeschreven. Het zou liever een splitsing zien tussen passief en actief dan tussen vast en mobiel en wellicht heeft ook America Movil daar oren naar. Maar een scenario met CIF veronderstelt wel een scenario met een nationale infrastructuur. Aanleg van twee FTTH-netwerken, beide met een bezettingsgraad van minder dan 50 procent, staat voor kapitaalsvernietiging. Voorlopig denken zowel KPN als Ziggo en UPC verticaal geïntegreerd, maar er is alle reden om te na te gaan denken over network sharing. Neem KPN en Ziggo; beide zijn kleiner dan een paar jaar geleden, maar hun capexbudgetten liggen momenteel fors hoger. KPN wist jarenlang de capex te beperken tot 1,8 miljard per jaar, maar zit nu op 2,3 miljard. Ziggo is in korte tijd gegaan van 240 naar 340 miljoen per jaar. Bij KPN is FTTH één van de drijvers en als we afgaan op een nieuw rapport van Stratix voor Stedenlink, dan is het moderniseren van het HFC-netwerk door Ziggo en UPC zelfs een nog kostbaarder aangelegenheid (per aansluiting). Met dit in gedachte kan niet worden uitgesloten dat het in Nederland toch nog tot network sharing (in vaste telecom) gaat komen en zelfs dat CIF daarin een rol gaat spelen.
Ook voor Vodafone zijn er consequenties. In Duitsland zullen Deutsche Telekom en challengers (zoals diverse Stadtwerken, BNG en Reggeborgh bijvoorbeeld) vroeg of laat met FTTH de kabel dwingen tot investeren. Dat is voor Kabel Deutschland een dure grap, duurder dan voor het Nederlandse vaste net. Anders gezegd, als Vodafone bereid is Kabel Deutschland over te nemen, dan zal het ook bereid zijn een bod te doen op KPN Fixed.
