Na KPN meldt ook Belgacom overvallen te zijn door een "onverwachte vertraging in het verbruik van mobiele spraak". Bij KPN waren het vooral ook de SMS-inkomsten die lijden onder de gestegen populariteit van applicaties als WhatsApp, Facebook en Ping (BlackBerry), die gratis onderling tekstberichten versturen mogelijk maken. Des te opvallender dat T-Mobile NL meldt: “The negative effect of lower termination rates was partially offset by a rise in revenue from monthly charges, roaming, text messages, and an increase in the number of handsets sold”. T-Mobile heeft dus schijnbaar geen last van deze applicaties, al helemaal niet als het om SMS-inkomsten gaat.
Het grotere probleem voor de (mobiele) operators is: hoe om te gaan met gratis over-the-top (OTT) diensten, die rechtstreeks bestaande inkomstenstromen kannibaliseren? KPN lijkt op weg te zijn om speciale pakketten aan te bieden die bepaalde applicaties toestaan. Een directe manier om het verlies op te vangen, waarbij wellicht ‘deep packet inspection’ (DPI) te hulp wordt geroepen om ervoor te zorgen dat abonnees niet stiekum een applicatie gebruiken die niet is toegestaan volgens hun abonnement. Je kunt je afvragen of a) dit niet heel veel onvrede bij de abonnees zal geven en b) of DPI of een andere methode voldoende is om ‘misbruik’ van de nieuwe abonnementen te voorkomen. Fundamenteel is het een dubieuze strategie om onderscheid te maken tussen verschillende soorten dataverkeer. Voor WhatsApp, met zijn zeer beperkte beslag op de capaciteit, zou straks een duurder abonnement moeten worden genomen, terwijl een zware gebruiker van video in een bestaand voordelig data-abonnement zou kunnen blijven zitten. Op deze kunstmatige manier wil KPN bestaande inkomstenstromen beschermen, die door de ontwikkeling van de technologie ten prooi behoren te vallen aan de krachten van de ‘creative destruction’. Een gevaar van deze strategie is: als KPN niet zelf met iets nieuws komt, dan doet de concurrent het wel. En dat gevaar is per definitie groot, want KPN ziet zichzelf graag als een ‘smart follower’. De innovatie wordt overgelaten aan anderen, met alles risico’s van dien. Zie de recente winstwaarschuwing.
Wat Belgacom gaat doen, is nog niet helemaal duidelijk. Opvallend is in ieder geval wel de keuze voor convergentie. Telecom, content en applicaties moeten naar elkaar toe groeien. Dat klinkt gezonder dan de strategie van KPN, want hierin klinkt wel degelijk de wens door innovatieve diensten aan te bieden. Het ligt voor de hand dat Belgacom, geprikkeld door het innovatieve Telenet, bijvoorbeeld TV-, VOD- en webvideodiensten zal lanceren, waarbij de content op een willekeurig scherm bekeken kan worden, met bijpassende abonnementsvormen. Telenet zorgt immers op de Belgische TV-markt voor stevige concurrentie, met zijn Yelo-applicatie (EPG en VOD op allerlei devices), en ook Mobistar draagt met Mobistar TV bij aan de innovatie en de convergentie.
T-Mobile NL wijst ons, wat de stijging van de SMS-inkomsten betreft, op de verkoop van bundels en op makkelijker invoeren van SMS-berichten met bepaalde smartphones. Dit heeft ertoe geleid dat er in Q1 van 2011 17 procent meer SMS-verkeer werd gegenereerd dan een jaar eerder. Echter, of er ook groei is op kwartaalbasis valt te betwijfelen. Op basis van de Telecompaperdienst Invoice Insight blijkt dat het SMS-gebruik piekte in de zomer van 2010 en sindsdien, bij alle operators, daalt. Mogelijk speelt wel de overname van de Simpel-abonnees (geëffectueerd in Q4 van 2010 en Q1 van 2011) een rol. Simpel en een stuk autonome groei resulteerden in een fors aantal ‘net additions’ van zowel prepaidabonnees (52.000, een trendbreuk met de voorgaande kwartalen) als contractabonnees (61.000). Ten slotte kun je vermoeden dat T-Mobile, als iPhone-pionier, beter bedreven is geweest in het samenstellen, prijzen en verkopen van data-abonnementen.
Conclusie: de drie genoemde operators gaan alle op hun eigen manier om met de kannibalisatie van bestaande inkomsten door OTT-diensten. Mogelijk leidt dit tot een grotere productdifferentiatie en dus een grotere concurrentie op de mobiele markten.
