Met het ‘Strengthen – Simplify – Grow’ plan zet Eelco Blok de strategie van zijn voorganger Ad Scheepbouwer voort. Grote verrassingen zijn er niet. De aandacht blijft stevig gericht op de aandeelhouder. Het investeringsbudget wordt niet gewijzigd en voorlopig houdt KPN vast aan een vrije kasstroom van 2,4 miljard euro per jaar. Daar komt een progressief dividend bij, dat met een stuiver per jaar groeit naar 95 cent over 2013. Bij de huidige koers betekent dat een dividendrendement van bijna 9 procent. Dat, en de plannen en het optreden van Eelco Blok, moeten het vertrouwen in het aandeel KPN terugbrengen, na de winstwaarschuwing van 21 april.
Toch is er wel een belangrijke constatering te maken: vanaf 2012 mag de uitkering aan de aandeelhouders (dividend plus inkoop van eigen aandelen) de nettowinst niet overstijgen. Dat impliceert dat de inkoop van eigen aandelen na 2011 mogelijk verlaagd wordt en niet meer het niveau van de afgelopen jaren haalt (1 miljard euro per jaar). Als deze beslissing een jaar eerder was genomen, dan zou dit jaar slechts voor 0,5 miljard euro aan eigen aandelen ingekocht kunnen worden.
Overigens is KPN enigszins beperkt met het geven van financiële targets. Voor 2012 en 2013 staat alleen de ‘bottom line’ (dividend), waarbij niet volledig inzichtelijk wordt gemaakt hoe KPN dat, via omzetgroei, marges, EBITDA, capex en vrije kasstroom denkt te bereiken. Duidelijk is in ieder geval wel dat KPN flink gaat investeren in de dienstverlening, iets wat blijkbaar nodig is vanwege de genoemde substitutie en concurrentie.
Al met al is het niet heel vreemd dat de koers vandaag opnieuw onder druk staat:
- Weinig concrete financiële targets, alleen dividend;
- Share buy-backs in de toekomst waarschijnlijk flink lager;
- Gedwongen tot fors investeren vanwege de concurrentiedruk;
- Baptiest Coopmans enigszins op een zijspoor;
- Tariferen van MVoIP lijkt een hachelijke zaak;
- FTTH krijgt niet de versnelling die het verdient;
- E-Plus krijgt geen versterking en mikt steeds meer op een regionale aanpak.
Een aantal opvallende zaken die vandaag de revue passeerden:
- Management: Nederland gaat direct rapporteren aan Blok: Marco Visser voor mobiel en Joost Farwerck voor vast. Baptiest Coopmans lijkt daardoor enigszins op een zijspoor gezet te zijn, maar hij gaat zich toeleggen op het kwaliteitsvraagstuk en wordt dus verantwoordelijk voor de beoogde kostenbesparingsslag, rond banenreductie, outsourcing en offshoring. Hij blijft lid van de Raad van Bestuur.
- Mobiel Nederland: er komen winkels bij en KPN gaat inzetten op de quad play. De tarifering van mobiele data schakelt over naar bundels, waarin diverse diensten zitten. MVoIP (mobiel VoIP) wordt toegestaan, maar zal niet gratis zijn. Mogelijk wordt MVoIP alleen toegestaan in de duurdere bundels, wat de vraag oproept hoe KPN dit denkt te kunnen managen (zie ons commentaar ‘KPN, Belgacom en T-Mobile reageren verschillend op de OTT-dreiging’). Er zullen bundels komen voor bepaalde typen applicaties (zoals MVoIP), niet voor specifieke apps (zoals Skype of WhatsApp).
- E-Plus: benadrukt wordt dat Duitsland op eigen kracht verder kan, gesteund door een regionale aanpak. Daardoor blijft er enige onzekerheid hangen: heeft E-Plus een toekomst als het alleen diensten aanbiedt in Keulen en München (bij wijze van spreken)? Telefónica sprak eerder uit dat LTE een ‘three-player market’ is (zie ons achtergrondartikel ‘Treedt KPN met zijn strategie in de voetsporen van Telefonica?’). Het blijft de vraag op E-Plus ook op lange termijn onafhankelijk kan blijven.
- Getronics: wordt geïntegreerd in KPN Business en ‘gerebrand’ naar KPN. Het gaat zich toeleggen op Nederland en België. Het moet daar een ‘leading’ speler worden, wat feitelijk impliceert dat het door overnames versterkt zal worden. Een opvallend detail is voorts dat er een nieuwe merknaam komt voor de SOHO/MKB-markt.
- Mobile International, RoW (rest of world): KPN France en KPN Spain worden heroverwogen – een migratie van deze verlieslatende activiteiten (zie wederom ons achtergrondartikel ‘Treedt KPN met zijn strategie in de voetsporen van Telefonica?’) naar Ortel ligt voor de hand. Ortel moet ‘significant’ gaan groeien: een verdubbeling van de omzet.
- IBasis blijft in portefeuille, alhoewel de return erg laag is.
- M&A. De activiteiten van Getronics buiten de Benelux en de MVNO’s in Spanje en Frankrijk zijn min of meer te koop gezet. Aan de andere kant wil KPN groeien op de ICT-markt in de Benelux en op de Nederlandse breedbandmarkt, wat mogelijk gepaard gaat met overnames.
- FTTH: XS4All en Telfort worden actief op de netwerken van Reggefiber. Dat zal de ontwikkeling van het marktaandeel van KPN op FTTH, dat toch al stijgende is, goed doen. Blok bevestigt echter opnieuw dat de uitrol van FTTH niet zal worden versneld. Wel laat men weten dat klanten in FTTH-gebieden gemigreerd zullen worden naar glas, maar hoe dat exact zal worden gedaan is nog niet duidelijk. Het is de vraag of het kiezen voor VDSL verstandig is en of KPN daarmee niet achter de feiten aanloopt. Het had van wat meer durf en visie getuigd als Blok wel gekozen had voor een versnelling van FTTH.
- VDSL: naar buiten toe wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen VDSL vanuit de wijkcentrale (VDSL-CO) en VDSL vanuit de straatkast (FTTC). Voor de marketing is dat natuurlijk een goede zaak, maar de performance van het xDSL-netwerk krijgt daardoor een grote variabiliteit. Hopelijk stelt KPN zijn klanten in staat op basis van een postcodecheck een realistisch idee te krijgen wat zij aan snelheid kunnen verwachten.
- Regionale aanpak: niet alleen in mobiel in Duitsland en België, maar ook het Nederlandse vaste netwerk zal worden opgewaardeerd volgens een regionale aanpak. Dat is een aardige ‘lesson learned’ uit de activiteiten in onze buurlanden.
Concluderend: KPN vult met zijn nieuwe strategie een aantal witte vlekken in. Door een ongelukkige samenloop van omstandigheden valt het aantreden van Eelco Blok samen met een plotselinge sterke opkomst van VoIP en chat over mobiel. Echter, KPN herleidt de terugval in inkomsten voor een groot deel naar het verlies van inkomsten uit buiten-de-bundel bellen en SMS-sen. Voor abonnees is dat een onsympathieke regel op de rekening, die ongetwijfeld bijdraagt aan de zwakke reputatie van KPN (en alle andere telecombedrijven). Het is al net als met de ‘late fees’ bij de videotheek. Het is daarom goed dat KPN nu op zoek gaat naar een ‘nettere’ manier van tariferen, iets waar bijvoorbeeld Hollands Nieuwe (MVNO van Vodafone) al actief op inspeelt. De onsympathieke manier van tariferen is daarom uiteindelijk de oorzaak van de tegenvallers bij KPN, en dat kan ook de reden zijn dat T-Mobile en Vodafone, met hun klantvriendelijker tarifering, minder last hebben van MVoIP en chat.
Het is daarnaast zeer de vraag of en hoe bepaalde apps geblokkeerd kunnen worden. Lukt het KPN om de gebruikers van MVoIP te bewegen naar speciale abonnementen? Als KPN erin slaagt met goede proposities te komen, dan is de kans groot dat de tevredenheid en de NPS (Net Promoter Score) stijgen. KPN moet dan wel bereid zijn om structureel minder te verdienen aan deze klanten, die immers sinds een paar maanden gewend zijn aan een structureel lagere rekening. Als KPN deze uiterst tevreden klanten (zij hebben hun rekening immers met succes verlaagd) koestert, zal er wel ingezet worden op het ‘upsellen’ van nieuwe diensten. Vandaar dat KPN ernaar streeft het aantal RGU’s per huishouden te verhogen van 1,8 nu naar 2,4. Maar als KPN er teveel op inzet om ook voor deze abonnees terug te keren naar de ARPU van voorheen, dan is het risico groot dat de ontevredenheid toeneemt – met een voor de hand liggend effect op de NPS.
Ten slotte valt het op dat KPN uitsluitend spreekt over het tariferen van MVoIP en niet over het tariferen van mobiel chatten (zoals WhatsApp). Kennelijk legt de onderneming zich erbij neer dat chatten de nieuwe standaard wordt voor het uitwisselen van korte tekstberichten.
