De kabinetsplannen om de wettelijke aftap- en afluisterbevoegdheden van de AIVD en zijn militaire tegenhanger MIVD uit te breiden, zijn afschrikwekkend, te vergaand en in de praktijk onuitvoerbaar. Dat stelt Tele2 in een reactie op de openbare consultatie van een wetsvoorstel van minister Plasterk van Binnenlandse Zaken.
Plasterk maakte zijn voorstellen voor meer aftapbevoegdheden afgelopen juli bekend in de Tweede Kamer. De minister wil dat de inlichtingendiensten ook vaste netwerken (kabels) mogen aftappen als het gaat om zaken zoals bestrijding van terrorisme. Momenteel mogen de diensten alleen telefonie- en dataverkeer aftappen dat niet gebonden is aan vaste netwerken. Ook mobiele communicatieverkeer valt onder kabelgebonden verkeer, omdat vanaf de zendmasten de backhaul via kabels loopt.
Tele2 is de eerste communicatie-aanbieder die officieel op de consultatie reageert. De operator waarschuwt de overheid er voor dat doorvoeren van de benodigde wetswijziging voor verruimde aftapbevoegdheden er voor kan zorgen dat Nederland een minder aantrekkelijke digitale vestigingsplaats wordt voor ondernemingen. Nu vestigen veel bedrijven zich in ons land wegens de aanwezigheid van grote internetknooppunten zoals in Amsterdam.
'Door zichzelf vrijwel onbeperkte toegang tot communicatie en databases te geven zorgen veiligheidsdiensten ervoor dat het klimaat voor bedrijven om zich in Nederland te vestigen vanuit een financieel, privacy en beveilingsperspectief onhoudbaar wordt,'aldus Tele2. Ook komt de privacy van Nederlanders in het geding. Zo zal er veel bijvangst zijn bij aftappen en mogen de AIVD en MIVD informatie zonder enige vorm van controle aan andere inlichtingendiensten overdragen.
De praktische onuitvoerbaarheid zit volgens Tele2 onder meer in de eis dat bedrijven die internetverkeer en communicatiegegevens opslaan, zoals operators en ISP's, hiervan verplicht kopieën moeten maken, ook als gegevens zich in het buitenland bevinden. Dit is het geval bij een in meer landen actieve speler zoals Tele2.
Ook vindt Tele2 het onwerkbaar dat volgens het conceptwetsvoorstel niet alleen bezitters van communicatienetwerken, maar alle aanbieders van communicatiediensten moeten meewerken aan aftappen. Dat zou dan ook kunnen gelden voor social media, microblogdiensten, webhosters, cloudaanbieders en zelfs onderwijs- en zorginstellingen, hotels of patiëntenverenigingen. De kosten voor het aftappen worden bovendien bij deze bedrijven en organisaties neergelegd. Verder moet iedereen verplicht meewerken aan bulkonderschepping van communicatie, waartoe nu zelfs netwerkeigenaren niet verplicht zijn.
Tele2 stelt te verwachten dat de betrokken ministeries op basis van alle juridische en praktische problemen van het conceptvoorstel met een gewijzigde versie zullen komen. De Britse privacy-organisatie Privacy International stelde eerder al dat het wetsvoorstel de Nederlandse overheid een van de meest ingrijpende afluistersystemen wereldwijd zal geven. Privacy International benadrukt dat het conceptvoorstel voorbij wat noodzakelijk en evenredig is gaat in een democratische samenleving.
