Organisaties zoals Buma/Stemra en Stichting Brein kunnen providers verplichten internetverkeer te monitoren om auteursrechtelijk beschermd materiaal te blokkeren als dat in de wet staat. Dat schrijft de advocaat-generaal van het Europees Hof. Hij reageert op een adviesaanvraag van een Belgische rechter aan het Europees Hof, nadat Sabam (de Belgische variant van Buma) de rechter vroeg om provider Scarlet te verplichten het internetverkeer te monitoren. Auteursrechtenorganisaties willen zo schending van het auteursrecht voorkomen. Dit recht wordt volgens hen geschonden door bijvoorbeeld het zonder toestemming aanbieden van films en muziek via een downloadsite. Veel van dergelijke sites zijn de afgelopen maanden overigens al op zwart gegaan na dreiging met een rechtszaak door Brein.
Uit het advies van de advocaat-generaal blijkt dat een filtersysteem zoals voorgesteld door Sabam in strijd is met privacyrechten op het gebied van communicatie en de bescherming van persoonlijke data. Zulke rechten kunnen beperkt worden wanneer er sprake is van een toegankelijke, duidelijke en voorspelbare nationale legale basis. In het geval van Scarlet is dit niet zo, aldus de advocaat-generaal. Niet alleen moeten ISP’s zelf voor alle kosten van een filter opdraaien, noch het filter en noch het bijbehorende blokkeersysteem hebben adequate beschermingsmechanismen. Zo zou het blokkeersysteem geactiveerd kunnen worden zonder enige mogelijkheid voor getroffen personen om bezwaar te maken. Het advies van de advocaat-generaal wordt vaak door het Europees Hof overgenomen. De advocaat-generaal stelt dat wanneer de nationale overheid in een wet regelt dat het monitoren is toegestaan, providers daartoe verplicht zijn. Het is niet in strijd met het Europese recht. De advocaat-generaal spreekt zich niet specifiek uit over de zaak in België en gaat ook niet in op de vraag of een dergelijke maatregel proportioneel is.
Hoewel het advies ditmaal in het voordeel van Scarlet lijkt, vreest de Nederlandse digitale burgerrechtenorganisatie BoF voor een vergaande impact van een uitspraak van het Europese Hof. BoF verwacht dat de uitspraak bepalend zal zijn voor toekomstige ontwikkelingen rondom het beperken van het downloaden van auteursrechtelijk materiaal. Staatssecretaris Teeven van Justitie heeft deze week al een downloadverbod voorgesteld waarbij providers verplicht zijn downloadsites af te sluiten bij schending van het auteursrecht. Als dit bij wet geregeld wordt, moeten providers mogelijk al het internetverkeer in de gaten houden om zo'n blokkade te realiseren. Of dit in de praktijk ook zal gebeuren, is nog devraag, aangezien het een grote impact heeft op de privacy van burgers. Zo moet Deep Packet Inspection toegepst worden om effectief al het internetverkeer te monitoren.
