Het ministerie van Justitie en Veiligheid wil de balans bewaken bij massaschadeclaims. Er ligt een wetsvoorstel bij de Tweede Kamer, waarmee het mogelijk moet worden dat een groep gedupeerden tegelijk een claim indient tegen een bedrijf of organisatie. Nu is dat nog niet officieel mogelijk, al zijn er diverse claimstichtingen die de bestaande wettelijke ruimte maximaal willen gebruiken, bijvoorbeeld tegen 'gratis' mobiele telefoons. Daarover zijn verschillende procedures gestart. De Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie is ook bedoeld om grenzen aan te stellen aan claimorganisaties. De balans moet worden bewaakt tussen de belangen van de gedupeerden én de veroorzakers.
De fracties in de Tweede Kamer hebben een reeks vragen en opmerkingen ingediend bij minister van Rechtsbescherming Sander Dekker. Dekker schrijft in reactie onder meer: “Het voorstel biedt groepen burgers die door eenzelfde gebeurtenis zijn benadeeld, een gecoördineerde en efficiënte afwikkeling van hun zaak door de rechter in een collectieve procedure."
"Tegelijkertijd weet degene die in de procedure voor een massazaak wordt aangesproken dat hij via deze collectieve procedure op een effectieve manier kan afkomen van een reeks claims en dat hij niet steeds opnieuw geconfronteerd behoeft te worden met verschillende eisers. (…) Daarmee dient de voorgestelde procedure zowel de belangen van de gedupeerden als van de aangesproken partij."
De huidige wetgeving bevat geen officiële manier om een massaclaim in te dienen. Het is wel mogelijk om een groep klagers te verzamelen en de inhoudelijke voorbereiding samen te doen. Elke getroffene moet nog steeds zelf naar de rechtbank om een eis in te dienen.
Een ander aspect is dat claimstichtingen vooraf geld ophalen om de zaak te kunnen voeren. Dit staat op gespannen voet met het bestaande verbod op 'no cure no pay' en het heeft geleid tot gevallen waarin een stichting geld wegsluisde.
Overheid wil stellen aan claimstichtingen
De Tweede Kamer wil dat vooraf goed geregeld wordt welke eisers de zaak voeren, en wat er gebeurt als er meerdere collectieve acties tegelijk lopen. Uitgangspunt van de procedure is de aanwijzing van een exclusieve belangenbehartiger als hoofdeiser in de procedure. Indien andere eisers zich niet inspannen voor ‘hun’ achterban, moet dat ook consequenties hebben. Ook moet de financiering van collectieve claims door de rechter (ambtshalve) worden getoetst. Het ministerie wil niet dat partijen met een winstoogmerk zich erin mengen.
Wet kan er komen naast EU-richtlijn
Het wetsvoorstel is al sinds 2016 in voorbereiding. is nog niet bekend wanneer het af is. Inmiddels heeft de Europese Commissie op 11 april 2018 een “New deal for Consumers” gepresenteerd. Onderdeel daarvan is een richtlijnvoorstel voor collectieve afwikkeling van massaschade van consumenten. Belangrijke elementen daarin zijn dat een claimorganisatie alleen kan werken zonder winstoogmerk en dat bepaalde soorten schade daarin vooraf worden uitgesloten. Dekker schrijft aan de Kamer dat het voorstel ruimte biedt voor EU-lidstaten om hun eigen wetten aan te nemen en te kiezen voor een opt-out.
