Wat bracht 2014 en wat staat ons in 2015 te wachten? Telecompaper biedt een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen en verwachtingen. De aanleg van 4G-netwerken stond afgelopen jaar hoog op de agenda, naast de overnames van Ziggo door Liberty Global en van Reggefiber door KPN. Vier operators met een eigen netwerk houden de concurrentie en de innovatie op de mobiele markt levendig, maar wat zijn de vooruitzichten voor de vaste markt, die gedomineerd wordt door KPN en (het nieuwe) Ziggo?
In 2015 komt het vooral aan op Vodafone, Tele2 en T-Mobile om een bres te slaan in het dreigende duopolie van KPN en Ziggo. Wie wordt de nummer drie? Is Tele2 uitsluitend bezig met het bouwen van een eigen mobiel netwerk en laat het de vaste markt voor wat het is? En welke weg kiest de mobile-only aanbieder T-Mobile, die gesteund wordt door de kracht van 4G (LTE) en de almaar stijgende penetratie van de smartphone.
Ten aanzien van Ziggo is de grote vraag: slaagt het erin geruisloos de netwerken en diensten van het oude Ziggo en UPC te integreren? En wat KPN betreft: hoe lang nog is de onderneming buiten Nederland actief? Of gaan Base, iBasis en het belang in Telefonica Deutschland in de verkoop? En wat kan KPN eventueel doen met een oorlogskas van zo'n 5 miljard euro?
In deze gecombineerde terug- en vooruitblik staan deze en vele andere zaken centraal. En tevens speculeren we onder meer over de toekomst van KPN, analoge TV en het zelfstandige voortbestaan van verschillende spelers in het (Nederlandse) telecomlandschap.
KPN
- 2014: Het wint aandeel op de TV-markt, mede door innovaties (Videoland Unlimited, Begin Gemist, Compleet (quad play), Opnamen terug kijken via je mobiel). Vernieuwt de Raad van Bestuur (CFO Jan-Kees de Jager, CCO Frank van der Post). Rondt de overname Reggefiber af.
- 2015: Nieuw strategisch plan voor de komende jaren.
- Speculatief: Start 'structural separation' van het vaste netwerk en netwerkvirtualisatie door inzetten van NFV (network functions virtualisation) en SDN (software-defined networking). Fuseert met Belgacom. Verkoopt Base (aan Tele2), iBasis en het belang in Telefonica Deutschland (20,5%). Maakt een klapper met de beursgang Jasper Technologies (machine-to-machine). Koopt de M7 Groep (CanalDigitaal, Online.nl) en SBS Nederland.
Ziggo/UPC
- 2014: De overname van Ziggo door LGI c.q. de fusie met UPC is goedgekeurd. Wint aandeel op de breedbandmarkt. De 'churn' (verloop) op de TV-markt is gedaald. UPC houdt vast aan de hybride Horizon-box en verbetert de functionaliteit met software-updates.
- 2015: De integratie van Ziggo en UPC gaat van start.
- Speculatief: Kondigt het einde van analoge TV aan om capaciteit vrij te maken voor andere diensten (breedband, VOD, digitale TV) - al is de penetratie van digitale TV in het UPC-netwerk nog onvoldoende voor deze stap. Acquisitie van T-Mobile NL (het zou voor het eerst zijn dat Liberty Global een mobiele operator koopt).
Tele2
- 2014: Intern bezig met LTE (i.s.m. T-Mobile). Wint aandeel op de mobiele markt. Vernieuwt het management, inclusief CEO (Jeff Dodds, voorheen van Virgin Media UK).
- 2015: Introductie LTE in maart. De omvorming van MVNO (virtuele aanbieder) tot MNO (eigen netwerk) krijgt daardoor gestalte. De Tele2 Groep zet een efficiency programma in.
- Speculatief: Verkoopt het Nederlandse vaste netwerk aan Vodafone. De Tele2 Groep koopt Base van KPN.
Vodafone
- 2014: Wint marktaandeel t.o.v. KPN.
- 2015: Aandacht voor vast, wellicht door een overname. Komt met een quad play. Afronding van de consolidatie van de back-office. Start unbundling van FTTH.
- Speculatief: Acquisitie vaste net van Tele2 NL, Eurofiber, Caiway.
T-Mobile
- 2014: Vestigt zich als mobile-only challenger, met Tele2 als network sharing partner.
- 2015: Maakt LTE-netwerk landelijk dekkend.
- Speculatief: Overname door Ziggo.
Mobiele netwerken
- 2014: 4G is groot geworden (na lancering in 2013 door KPN), KPN en Vodafone zijn landelijk dekkend geworden. Het is ook beschikbaar bij MVNO's. WiFi groeit als verlengstuk van vast verbindingen en fungeert in zekere mate als substituut van mobiel (bij Ziggo/UPC).
- 2015: Opkomst van LTE-A (carrier-aggregation) ofwel 4G+. Doorbraak van small cells, vooral bij Vodafone.
- Speculatief: KPN lanceert LTE-Broadcast.
Mobiele diensten
- 2014: Het dataverkeer is bijna verdubbeld t.o.v. 2013. Buckets (datategoeden) worden groter en de prijzen lager. Opzeggen per maand is ingevoerd. MVNO's winnen marktaandeel op MNO's, budgetmerken winnen van premium brands, SIM-only groeit ten koste van abonnementen met handsets en postpaid wint marktaandeel.
- 2015: MNO's verliezen a.g.v. toenemende transparantie (abonnement = SIM-only + handset: deze componenten moeten apart getoond worden). De komst van freemium MVNO's (Choozze, FreedomPop), de lancering van VoLTE en de doorbraak van tweedehands ('refurbished') toestellen.
- Speculatief: KPN lanceert mobiele televisie (2.0) over LTE-Broadcast,
Devices
- 2014: De smartphonepenetratie stijgt nog steeds (nu ~75%). Schermen worden groter en 'phablets' (scherm vanaf 5,5 inch) breken door, terwijl de resolutie toeneemt. Opkomst van Chinese fabrikanten zoals Xiaomi. Samsung is stabiel nummer 1, Apple nummer 2 en de rest volgt op afstand. Huawei en LG groeien het snelst, terwijl Nokia, BlackBerry en HTC verliezen. Introductie van 'wearables' door tal van partijen.
- 2015: Het internet-of-things, IoT, wordt steeds groter. Of het nu tussen personen is, tussen een persoon en een machine of tussen machines (M2M). Alles wat verbonden is, alles waar je 'smart' of 'connected' voor kunt zetten. Van smartphones en smart TV's tot de connected car en het connected home. Op naar 100 miljard connected devices (waarvan de helft sensoren) in 2020 (schatting van ZTE). Het IoT brengt overigens kansen met zich mee (Big Data), maar ook bedreigingen (security). Definitieve doorbraak van wearables. De beschikbaarheid van de Apple Watch zal leiden tot een verhoogde interesse in smartwatches. Daarnaast zal ook de markt voor fitnesstrackers groei laten zien vanwege de lancering van een groot aantal nieuwe modellen.
- En verder: smartphones worden sneller (64-bit wordt standaard; opkomst 8-core) en de resolutie neemt toe (QHD en later 4K in smartphones; 4K in tablets). De komst van biometrische beveiliging en flexibele schermen staat voor de deur. De prijsdruk vanuit China verhevigt.
Vaste diensten
- 2014: Vaste telefonie krimpt.
- 2015: Delta schakelt analoge tv af. Het duopolie van KPN en Ziggo is dominant, met ruimte voor een derde partij (Vodafone, Tele2). Op marktniveau groeit breedband en krimpt vaste telefonie terwijl tv vlak is.
- Speculatief: Opkomst single-play/broadband-only aanbieders zoals Jonaz. 'Cord cutting' (opzeggen van televisie-abonnement o.i.v. online aanbod) zet voorzichtig in.
OTT-diensten
- 2014: Netflix breekt door op de (S)VOD-markt, met Videoland Unlimited (RTL) als runner-up. Facebook wint, vooral met WhatsApp en Instagram.
- 2015: Doorbraak van mobiel betalen ('m-pay') zoals Apple Pay (NFC-gebaseerd betalen: 'wave and pay'). WhatsApp lanceert WhatsApp Voice en ook andere chat/VoIP apps voegen functies toe (zoals games). Facebook voegt meer stand-alone apps toe. HBO Go (Time Warner) lanceert als stand-alone app, dus los van een abonnement op HBO op televisie.
- Speculatief: Amazon (SVOD), Wuaki (PPV) en Magine (live TV) betreden de Nederlandse markt.
Convergentie
- 2014: KPN Compleet (quad play) groeit.
- 2015: Vodafone komt met een 'quad play' (4P).
- Speculatief: Overname T-Mobile door Ziggo.
Overige thema's
- 2014: Vereenvoudiging van portfolio's en systemen is ingezet.
- 2015: Groeiende aandacht voor breedband in buitengebied resulteert in projecten, met LTE, LTE-Broadcast (KPN) en Wireless Docsis (in 10 en 25 GHz band bij Delta) als kandidaat, naast glasvezel. Besluit om de 700-band te bestemmen voor mobiel breedband en de overige Digitenne-frequenties voor DVB-T2.
- Speculatief: CIF koopt Delta Kabel en verkoopt Caiway aan Vodafone. Amazon breidt uit in Nederland. Google Fiber lanceert in buiten de VS, wellicht in Nederland. Facebook lanceert een zakelijke versie en een kinderversie. Overname van 'one-trick ponies' zoals Netflix, Vimeo, Spotify, Soundcloud, Deezer, Evernote, Dropbox, Pinterest door bijv. Google, Facebook, Amazon, Yahoo, Microsoft, Rakuten.
- En verder: wat gaat Dik Wessels doen met de opbrengst van Reggefiber (800 mln euro)? Wie koopt Film1 van Ziggo (RTL en KPN niet)? Wie heeft interesse in iBasis hebben van KPN?
