Niet alleen in de Verenigde Staten ligt de grote tech-bedrijven onder vuur. Ook binnen de EU worden de nodige initiatieven ontplooid. Sinds medio dit jaar is de zaak gestart tegen Apple en recent is daar een zaak tegen Amazon aan toegevoegd. De zaak tegen Apple is op 11 maart 2019 door Spotify aanhangig gemaakt. Spotify betoogde dat er sprake is van een oneerlijke concurrentie tussen muziek app van Apple en de Spotify app. Kern van de problematiek is dat Apple vanuit een monopolie op de App Store haar eigen diensten kan bevoordelen. De EU zal moeten aantonen dat dit het geval is. Indien dit het geval is dan nog de vraag of het instrumentarium toereikend is om effectief op te treden. Gezien de initiatieven om te komen tot een nieuwe Digital Services Act kunnen daar vraagtekens bij gezet worden.
Wat zijn de bewaren van Spotify
Het belangrijkste bezwaar van Spotify is dat Apple 30 procent vraagt van de app-omzet, zowel bij aankoop van een app (eenmalige betaling) als bij een maandelijkse betaling (eerste jaar 30%, daarna 15%). Ook de zogenaamde in-app betalingen (In App Purchases oftewel IAP) worden belast. Spotify is sinds 2008 beschikbaar in de App store. Sinds 2011 (aldus Spotify) blokkeert Apple de mogelijkheid om betalingen op een andere manier (bijvoorbeeld via een webpagina) te doen. De in-app betalingen zijn voor Spotify een belangrijk gegeven, want Spotify biedt zowel een gratis abonnement aan (met reclame) als een betaald abonnement (zonder reclame). Het businessmodel van Spotify is erop gericht om gebruikers van gratis naar betaald te upgraden. Om de Apple kosten te vermijden kan het abonnement niet binnen de app naar een premium abonnement worden omgezet. Je moet daarvoor naar de website van Spotify.
Bezwaren gelden ook voor E-books, Audio books en Apple Pay
Apple heeft dezelfde gatekeeper functie voor Apple E-book- en audio books alsmede voor Apple Pay. Apple is verticaal geïntegreerd en kan vanuit haar monopolie positie (iOS software en App Store) voorwaarden opleggen omtrent het gebruik van de App store. Om een gelijk speelveld te creëren is het gewenst dat Apple Music en andere diensten aan dezelfde voorwaarden voldoen.
We hebben al eerder betoogd dat het op zich niet vreemd is dat er betaald moet worden voor een distributiekanaal. De kernvraag is wat een rechtvaardige prijs is en of Apple zelf die prijs ook betaalt.
Welk mogelijkheden zijn er om een gelijk speelveld te creëren
In principe kunnen twee wegen worden bewandeld om een gelijk speelveld te creëren, De eerste is prijsregulatie, waarbij de werkelijke kostprijs voor de distributie als basis wordt genomen. De tweede mogelijkheid is het creëren van concurrentie op het niveau van de App store.
Prijsregulatie
Het is mogelijk om een kosten georiënteerde prijs af te dwingen. Dit heeft ook plaatsgevonden bij de liberalisering van de telecommarkt in de jaren ’90. Zowel Apple Music als haar concurrenten moeten dit tarief hanteren. Dit kan alleen goed worden gecontroleerd als Apple Music en wellicht ook de Apple e-books en audio books in een aparte entiteit worden ondergebracht. Op dit moment zijn kosten en opbrengsten van Apple Music niet zichtbaar. Ze vallen in de kwartaal- en jaarcijfers onder de brede categorie Services.
Concurrentie op het niveau van de App store
Een andere mogelijkheid is dat er concurrentie wordt afgedwongen op het niveau van de App store. In dat geval moet operating software (iOS) het mogelijk maken dat er meerdere App stores kunnen ontstaan. In dat geval komen de distributiekosten tot stand op basis van de concurrentie tussen de applicatiewinkels. Hierbij vervalt dan de noodzaak om tot prijsregulatie over te gaan. Wel zal naar verwachting Apple Music een aparte entiteit dienen te zijn.
Dataportabiliteit moet een lock-in voorkomen
Een ander probleem dat op de achtergrond speelt is het probleem van data portabiliteit. Door het gebrek aan data portabiliteit ontstaat er een lock-in. Dit geldt overigens ook voor Spotify. Zonder dataportabiliteit wordt de overgang naar een andere dienstverlener bemoeilijkt. Dit geldt zowel voor gekochte muziek en/of boeken, maar ook voor de metadata van abonnementsdiensten.
Telecompaper heeft door de jaren heen een uitgebreide database opgebouwd omtrent de digitale consument. Welke devices worden gebruikt, welke apps, hoe wordt er gecommuniceerd, hoe snel stijgt de populariteit van streamingdiensten en hoe zit het met thuiswerken? Met deze database kunnen snel nieuwe inzichten verkregen worden over hoe consumenten reageren op snel veranderende omstandigheden, zoals de corona crisis.
