In een driedelige serie verkennen we de toekomst van Ultra HD. In deel één hebben we gezien dat het voor lineaire zenders niet eenvoudig is om met een 4K-aanbod te komen. VOD-aanbieders kunnen relatief eenvoudig 4K content aanbieden, maar ook hier dient de hele keten berekend te zijn op 4K. Streaming-aanbieders hebben het voordeel dat de investeringen relatief beperkt zijn. Wel moet er viermaal zoveel data worden gedistribueerd. Met name voor lineaire tv-zenders is het van belang om te kijken hoe ze kunnen innoveren, al zal corona voorlopig een aanzienlijke rem op de innovatie zetten.
De ontwikkeling richting 4K is met name geïnitieerd door de hardwareleveranciers. Nieuwe producten waren nodig om de verkoop van tv’s op peil te houden, zeker na de mislukking van de 3D beeldschermen. 4K biedt vier maal het aantal pixels in vergelijking tot HD. Voor een optimale beleving van 4K zou je eigenlijk dichter op het toestel zou moeten zitten, maar in de meeste huiskamers is dat niet de meest voorkomende afstand. Er moet dus veel geld geïnvesteerd worden voor een relatief beperkte verbetering in kwaliteitsbeleving. Dit is de reden dat er wordt gekeken naar alternatieven. De combinatie van HD en HDR wordt in toenemende mate gezien als een haalbaar en interessant alternatief. Door de coronacrisis zijn dit soort ontwikkelingen on hold gezet, maar wellicht kan het een eerste slag zijn naar een kwaliteitsimpuls bij lineaire zenders met veel live-uitzendingen.
Omroepen zoeken alternatief voor duur 4K
We hebben al aangegeven dat met de aanpassingen in de productie en distributieketen aanzienlijke investeringen gemoeid zijn. Een snelle introductie ligt niet voor de hand, zeker niet nu de omroepen als NPO, RTL en Talpa hun advertentie-inkomsten zien dalen door de pandemie. Hierdoor zal men eerder langer met de bestaande investeringen willen doen dan willen investeren in nieuwe technologie.
Om toch te kunnen blijven innoveren wordt er gezocht naar andere opties. Eén van de opties is HDR (High Dynamic Range) in combinatie met het HD1080p signaal. HDR biedt een beter contrast aan en levert een aanzienlijke (zichtbare) kwaliteitsverbetering. HDR zal in combinatie met HD1080P worden aangeboden in plaats van het gebruikelijke HD 1080i signaal. Dit betekent dat het signaal de dubbele capaciteit vergt van het standaard HD1080i signaal.
De essentie van het verschil is dat Interlaced (1080i) om de frame het beeld volledig ververst terwijl dat bij Progressive (1080p) bij elke frame plaatsvindt. De kosten van HDR in combinatie met HD1080p zijn aanzienlijk lager dan de kosten van 4K in de distributieketen. De kosten zitten met name in een upgrade van camera’s en deels in de productie en distributieketen.
Broadcastindustrie zet in op HDR
De hardware- en softwareleveranciers in de broadcastindustrie hebben zich eerst volledig gericht op de overgang naar 4K in navolging van de aanbieders van televisietoestellen. Dit leverde niet het gewenste resultaat op. In de sportwereld zijn veel trials gedaan met een volledige uitzending in 4K, maar tot een doorbraak heeft dit niet geleid.
De omroepen aarzelden om volledig om te gaan naar 4K gezien de enorme investeringen en de beperkte extra omzet. Inmiddels heeft ook de broadcastindustrie de mogelijkheden omarmd om HD in combinatie met HDR aan te bieden. Eén van de bottlenecks vormde het omzetten van het HD/HDR signaal naar een standaard HD signaal. De conversie van een signaal met HDR naar een standaard HD signaal is aanzienlijk complexer dan het omzetten van een HD naar een SD signaal. Recent zijn de aanbieders zover dat deze problemen opgelost kunnen worden.
Het nadeel van HDR is wel dat er verschillende standaarden zijn. We hebben drie standaarden: HDR10, DolbyVision en HLG. Vanuit de omroepwereld lijkt HLG de meest hanteerbare standaard, met steun vanuit diverse grote omroepen, waaronder de BBC. De meeste nieuw verkochte tv’s zullen HLG (gaan) ondersteunen. Ook kunnen de nieuwe 4K ontvangers van Ziggo en KPN overweg met HDR in HLG.
TV leveranciers lopen voor de muziek uit
De leveranciers van tv’s blijven innoveren. Er worden nu 8K toestellen op de markt gebracht, waarvan je je kan afvragen wat het nut daarvan is in een productie en distributie markt die nog ver achter loopt en met alle kanttekeningen die zijn te maken bij het aanbieden van meer pixels. Het lijkt meer een marketingargument dan een daadwerkelijke verbetering voor de consument. Een andere richting waarnaar wordt gekeken is de ontwikkeling van High Frame Rate. High Frame Rate wil toe naar 120 frames per seconde. Dit voordeel uit zich met name bij sportwedstrijden. Snelle bewegingen kunnen beter in beeld gebracht worden. Al met al wordt door al deze ontwikkelingen de productie en distributiewereld steeds complexer. We zullen toe moeten naar apparatuur die al deze elementen kunnen verwerken, zowel beeldschermen, set top boxen alsook onderdelen van de distributieketen.
Al deze ontwikkelingen in beeldkwaliteit vergen aanzienlijke investeringen. Door de coronacrisis is de investeringsbereidheid sterk gedaald en hebben veel partijen in de keten een investeringsstop ingesteld. Afhankelijk van de duur van de crisis zullen ook consumenten meer op de kosten letten en zullen niet of minder uit te geven voor dit soort kwaliteitsverbeteringen. Kortom het blijft een proces van lange adem.
Digitale technologie zal een belangrijke rol spelen om weer terug te keren naar een enigszins normaal functionerende samenleving. Telecompaper heeft over de jaren een uitgebreide database opgebouwd omtrent de digitale consument. Welke devices worden gebruikt, welke apps, hoe wordt er gecommuniceerd, hoe worden nieuwe communicatie middelen opgenomen, hoe snel penetreren de streaming aanbieders de TV markt. Met deze database kunnen we snel nieuwe inzichten krijgen hoe consumenten reageren op snel veranderende omstandigheden. Zo kan bijvoorbeeld snel inzicht worden verkregen hoeveel mensen nieuwe Corona tracking-apps kunnen gebruiken, immers de oudere toestellen zullen een dergelijke functie niet ondersteunen. We kunnen nagaan hoeveel mensen een ontoereikende internet verbinding hebben om effectief thuis te werken. We kunnen toetsen hoeveel mensen live concerten kunnen ontvangen en casten naar een groot TV scherm. Door aanvullende vragen toe te voegen aan de al rijke database kunnen we analyses maken die verder reiken dan de mening van consumenten. We kunnen dit ook toetsen aan de feitelijke omstandigheden.
